مهم ترین موانع انگیزشی کارکنان

هر مدیری در وهله نخست باید این حقیقت را بپذیرد که انگیزه اساسا دادنی نیست. یقین بدانید که تمام انسان ها انگیزه دارند و خداوند همه انسانها را با انگیزه خلق کرده است. اگر میبینید فردی انگیزه ندارد، بدانید که در به کارگیری انگیزه آنها ناتوان بوده اید و باید موانع انگیزشی کارکنان را در سازمان خود شناسایی کنید.

مشکل کارکنان نداشتن انگیزه نیست؛ بلکه آنها از نداشتن رهبری شایسته آسیب دیده اند. فردی که اکنون در شرکت شما بی انگیزه است، ممکن است در موقعیت شغلی دیگر و یا شرکت دیگری به نحوی شگفت انگیز و با انگیزه فراوان ظاهر شود.

بخش مهمی از موانع انگیزشی کارکنان، به سازمان و رفتارهای مدیران بر می گردد. در ادامه با این موانع و رفتارهای ضدانگیزشی مدیران کسب و کار آشنا می شوید.

رفتارهای ضد انگیزشی مدیران

برخی از رفتارهای ضد انگیزشی مدیران عبارتند از:

کنترل گری انگیزه را سرکوب می کند

هرچه تلاش شما در سازمان با هدف کنترل گری و مچ گیری باشد، به همان میزان نیز انگیزه از آنجا رخت خواهد بست. جایی که ترس و اضطراب حاکم باشد، انگیزه و نوآوری در آنجا جایی نخواهد داشت.

سر زدن های غیرمنتظره به کارکنان با هدف کشف ضعف ها و خطاهای آن ها، استفاده از دوربین مداربسته برای چک کردن رفتارهای روزانه آنها، گوش کردن به مکالمات خصوصی بین کارکنان و استناد به آنها، قرار دادن افرادی به عنوان خبرچین بین کارکنان و رفتارهایی از این قبیل اگر تاکنون در سازمان شما وجود داشته، از امروز بساط آن ها را جمع کنید.

این قبیل رفتارها جز ایجاد نفرت، ترس و پنهان کاری بین کارکنان، هیچ سود دیگری به همراه نخواهد داشت و از مهمترین موانع انگیزشی کارکنان محسوب می شود.

بساط سیستم های تشویق و تنبیه را برچینید

از دیگر موانع انگیزشی کارکنان، بساط تنبیه و تشویق است. نخستین پیامد تنبیه از هر نوع و به هر میزان و سطحی که باشد، کاهش انگیزه تنبیه شونده است. فرقی نمی کند خرید یک بستنی باشد یا کسر از حقوق یا مرخصی اجباری، تنزیل مقام یا هر چیز دیگری. اصل داستان اینجاست: سازمانتان را تنبیه زدایی کنید.

مدیران تنبیه می کنند چون:

1. از عواقب آن آگاهی ندارند.
2. تنها ابزارشان در مدیریت نیروی انسانی همین است.
3. در رهبری و الهام بخشی و سیستم سازی در حوزه منابع انسانی دانش و مهارتی ندارند.

شاید برایتان سوال باشد که چرا باید تشویق را حذف کنیم؟  چون قدرت انگیزشی ندارد، چون ضعف شما را در مدیریت نیروی انسانی نشان می دهد و چون اسمش تشویق است.

چگونه می توان کارکنان با انگیزه تری داشت؟

با استفاده از رویکردهای ذیل، می توانید انگیزه کارکنان خود را افزایش دهید:

تفویض اختیار موثر

یقینا تمام انسان ها موقعیت های چالشی را به موقعیت های تکراری و کسالت آور ترجیح می دهند. از نظر پیتر دراکر، مدیریت یعنی هنر تفویض اختیار.

بدون تفویض اختیار، سازمان شما هیچ رشدی نخواهد کرد. بنابراین، می توان گفت که عدم تفویض اختیار موثر یکی از موانع انگیزشی کارکنان محسوب می شود.

برای اینکه به کارهای مهمتر برسید باید برخی از اختیارات را تفویض کنید. با این کار، زمینه رشد و یادگیری و انگیزش کارکنان را نیز فراهم می آورید.

تفویض اختیار موثر اصولی دارد که در ادامه، به اختصار به آنها اشاره می کنیم:

1. اختیارات هر شغل را به صورت تدریجی و مرحله به مرحله تفویض کنید. با اینکار هم ریسک کم تری می کنید هم فرصت یادگیری را ایجاد می کنید.
2. برای اموری که تفویض می کنید، دستورالعمل های واضح و مشخصی تدوین کنید و آموزش های لازم را نیز به تفویض شونده بدهید. بدون این دستورالعمل ها، تفویض اختیار به معنای انجام کار ها به صورت سلیقه ای و یا به روش غیراصولی خواهد بود و در این صورت، خود این موضوع یکی از موانع انگیزشی کارکنان به شمار می آید.
3. تفویض اختیار به معنای تفویض مسئولیت نیست. تفویض شونده باید احساس کند که مدیر پشتیبان اوست و برای انجام کاری که به او تفویض می شود، احساس ترس و استرس نداشته باشد.
4. به عنوان یک مدیر، امور شخصی خودتان را به زیردستان تفویض نکنید.

بازخورد، بازخورد و بازخورد

بازخوردهای به موقع و اصولی، کلید یادگیری و رشد کارکنان است. یکی از موانع انگیزشی کارکنان در برخی سازمان ها، این است که به جای بازخورد گرفتن، تنبیه و تشویق انجام می شود.

بازخورد یعنی اگر رفتار نامطلوبی را مشاهده کردید، دقیقا در همان لحظه با قاطعیت و صراحت و به دور از هیجان و قضاوت، به کارمند بگویید که این رفتار از نظر شما درست نیست و رفتار صحیح را به او توضیح دهید تا بازخورد موثر باشد. بازخورد بدون علت و توضیح رفتار صحیح موثر نخواهد بود.

همچنین، هنگام ارائه بازخورد ذیل به نکات ذیل دقت کنید:

• بازخورد باید هدفمند باشد.
• در ارائه بازخورد، احساس و قضاوت خود را دخیل نکنید.
• به هیچ وجه هنگام ارائه بازخورد، به کارمند توهین نکنید و شخصیت وی را محترم بشمارید.
• بازخورد در مورد رفتارهای مثبت، بسیار موثرتر از بازخورد منفی است و موجب انگیزش کارکنان می شود.
• بهتر است بازخورد در مورد رفتارهای مثبت در حمع و بازخورد در مورد رفتارهای منفی کارمند، به طور اختصاصی به وی ارائه شود.

نتیجه گیری

در نهایت، مدیران کسب و کار باید بدانند که تا زمانی که روش مدیریتی خود را زیر سئوال نبرند و موانع انگیزشی کارکنان را کاهش ندهند، هیچ بهبودی در حوزه منابع انسانی اتفاق نخواهد افتاد. جمله معروف ادواردز دمینگ، پدر علم مدیریت کیفیت دنیا را باید آویزه گوش کرد: « 95% مشکلات کسب و کارها به سیستم سازمان و 5% دیگر به کارکنان باز می گردد.»

همچنین، تحقیقات متعدد در شرکت های مختلف ثابت می کند که انگیزه با حقوق و مزایا و تشویق ایجاد نمی شود؛ حتی ممکن است همین موارد، موانع انگیزشی کارکنان باشند. انگیزه عاملی درونی است و عمدتا به این مربوط می شود که فرد در سازمان احساس ارزشمند بودن کند و سازمان با رفع موانع انگیزشی کارکنان، محیطی عادلانه و فرصت های رشد را فراهم نماید.

منبع: کتاب مدیریت منابع انسانی برای کسب و کارهای کوچک و متوسط نوشته دکتر علی جمشیدی

• این کتاب را می توانید از طریق سایت یا مراجعه به موسسه کسب و کار ماد، تهیه نمایید.