انواع قراردادهای کار از نظر مدت زمان
هر یک از انواع قراردادهای کاری، اعم از دولتی یا خصوصی، بر اساس مدت زمان معین یا نامعین ، به چندین دسته تقسیم می‌شوند. این که همه قراردادها دائم نباشند و در یک زمان معین به پایان نرسند، امری مسلم و طبیعی است. این دسته‌بندی‌ها برای انواع قراردادهای کاری شامل موارد زیر می باشد:
۱. توافقنامه کاری با مدت موقت
یکی از دسته‌های توافقنامه‌های کاری، توافقنامه کاری با مدت موقت است. این نوع توافقنامه‌ها، به‌صورت موقت انجام می‌شوند و دارای تاریخ شروع و پایان مشخصی هستند.
عموماً پیش از پایان توافقنامه، یک جلسه بین کارگر و کارفرما برگزار می‌شود و طرفین توافقنامه، درباره ادامه همکاری تصمیم‌گیری می‌کنند. با این حال، اگر تاریخ پایان توافقنامه فرا برسد و توافقی دیگر صورت نگیرد و کارگر به کار خود ادامه دهد، می‌تواند ادعا کند که توافقنامه به‌صورت شفاهی تمدید شده است.
۲. توافقنامه کاری با مدت غیر موقت
یکی دیگر از دسته‌های توافقنامه‌های کاری، توافقنامه کاری با مدت غیر موقت است. این نوع توافقنامه‌ها، به‌صورت موقت انجام می‌شوند و دارای تاریخ شروع و پایان مشخصی هستند.
عموماً پیش از پایان توافقنامه، یک جلسه بین کارگر و کارفرما برگزار می‌شود و طرفین توافقنامه، درباره ادامه همکاری تصمیم‌گیری می‌کنند. با این حال، اگر تاریخ پایان توافقنامه فرا برسد و توافقی دیگر صورت نگیرد و کارگر به کار خود ادامه دهد، می‌تواند ادعا کند که توافقنامه به‌صورت شفاهی تمدید شده است.
یک نکته مهم دیگر درباره این قرارداد این است که امکان فسخ آن به صورت یک طرفه وجود ندارد و باید حتماً با انجام مراحل مشخص و بر اساس قوانین خاص، قرارداد فسخ شود.
3. قرارداد کار برای انجام کار معین
قرارداد کار برای انجام کار معین یکی از انواع قراردادهای کاری است که در آن، طرفین برای انجام یک کار مشخص و معین با یکدیگر قرارداد امضا می‌کنند. در این حالت، پس از انجام کار معین و تکمیل آن، کارفرما مبلغ معین را به نیروی کار پرداخت کرده و قرارداد میان آن‌ها به پایان می‌رسد.
این نوع قرارداد همانند قرارداد غیر موقت از انواع دیگر قراردادهای کاری است و امکان فسخ آن توسط یک طرف وجود ندارد. به عنوان مثال، شهرداری ممکن است برای ساخت یک دیوار گروهی را استخدام کند و این موضوع به صورت رسمی در قرارداد آن‌ها ذکر شده است. در پایان ساخت دیوار، قرارداد به طور طبیعی به پایان می‌رسد. انجام یک پروژه برنامه‌نویسی، طراحی یک وب‌سایت، ساخت یک ساختمان و… همه از نوع قرارداد کار معین خواهند بود.
4. قرارداد کار تمام وقت
انواع قرارداد کاری ممکن است به صورت تمام وقت یا پاره وقت باشند. در قرارداد تمام وقت، کارمند باید روزانه ۸ ساعت کار کند. این زمان به صورت قانونی و تحت عنوان قانون کار همراه با سایر جزئیات دیگر، به صورت رسمی در قوانین کشور ثبت شده است. بر اساس قانون کار، کارمند تمام وقت موظف است که در روز ۸ ساعت و در هفته مجموعاً ۴۴ ساعت، نیروی کاری و زمان خود را در اختیار کارفرما قرار دهد و برای این خدمات، از مزایای کامل تعیین شده در قانون بهره‌مند شود.
بنابراین، در صورتی که کارمند، ۸ ساعت از روز خود را به عنوان کارمند یا کارگر و به منظور تحقق اهداف کارفرما فعالیت کند، او به عنوان کارمند تمام وقت شناخته می‌شود و باید مزایای کامل را بر اساس آن دریافت کند.
۵. قرارداد کار پاره‌وقت
قرارداد کار پاره‌وقت یکی از انواع قراردادهای کاری است که به آن می‌پردازیم.
با توجه به تعریف کار تمام‌وقت، اگر فعالیت یک نیروی کار در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز، کمتر از ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه مقررشده در قانون باشد و مجموع ساعات کار کارمند یا کارگر در طول هفته، کمتر از ۴۴ ساعت شود، قرارداد کاری او به‌صورت پاره‌وقت خواهد بود.
قراردادهای پاره‌وقت نیز همانند سایر انواع قراردادهای کاری، مشمول قانون کار بوده و جزئیات مختلف آن‌ها به‌صورت کامل تعیین شده است. قراردادهای پرکیس افراد شاغل در حوزه درمان و بهداشت، جزو قراردادهای پاره‌وقت محسوب می‌شود.
قرارداد کار مشاوره‌ای
بی‌شک هیچ فردی نمی‌تواند ادعا کند که در همه حوزه‌ها تسلط کامل دارد و اغلب ما برای انجام یک کار تخصصی، باید از متخصصین همان حوزه کمک بگیریم. قراردادهای مشاوره‌ای از انواع قرارداد کار هستند که برای این حالت ایجاد شده‌اند. در قرارداد مشاوره‌ای از دانش و علم یک متخصص استفاده کرده و با کمک او، ابهامات موجود در یک پروژه را رفع می‌کنیم. قرارداد مشاوره‌ای نیز دو حالت کلی خواهد داشت:
– قرارداد ساعتی:
قرارداد ساعتی از انواع قرارداد کار مشاوره‌ای است که در آن، میزان حقوق فرد به‌صورت ساعتی و بر اساس مجموع ساعات حضور او در شرکت یا پروژه تعیین می‌شود. میزان حقوق ساعتی نیز به‌صورت دقیق در قانون مشخص شده و می‌توان با توجه به آن حق مشاوره افراد را محاسبه کرد. این مشاوران نیز شامل انواع قانون‌های حمایتی کارگران بوده و مواردی هم‌چون حق بیمه و پاداش نیز به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
– قرارداد پیمانکاری:
از دیگر انواع قرارداد کار مشاوره‌ای، قرارداد پیمانکاری است. در برخی مواقع، نه تنها برای رفع ابهامات کوچک، بلکه برای انجام و اجرای یک پروژه کامل به خدمات و مشاوره‌های متخصص نیاز داریم و باید در تمام لحظات انجام کار، از نظر و تجربه مشاور استفاده کرد. در این حالت، قرارداد مشاوره‌ای بر اساس انجام یک پروژه مشخص منعقد خواهد شد و مشاور تا زمان اتمام پروژه در کنار مجموعه می‌ماند و پس از اتمام کار، قرارداد خاتمه می‌یابد.
۷. قرارداد آزمایشی (قرارداد کارآموزی)
قرارداد آزمایشی یا کارآموزی یک نوع از انواع قرارداد کاری از نظر مدت کار است. در این نوع قرارداد و پس از ایجاد توافق اولیه، یک قرارداد موقت حداکثر یک ماه (برای نیروی کار عادی) و در صورت تخصصی‌بودن حوزه کار ۳ ماه، بین کارفرما و نیروی کار منعقد می‌شود.
در این زمان طرفین قرارداد، شرایط را بررسی خواهند کرد و در صورت رضایت کارفرما از توانایی‌ها و مهارت‌های نیروی کار و البته رضایت نیروی کار از حجم کار و محیط کاری، قرارداد به‌صورت عادی منعقد خواهد شد.
این مسئله باعث می‌شود که نیروهای کار بدون اطلاع از شرایط کاری، قرارداد طولانی‌مدت نبندند و از سوی دیگر کارفرماها با مشاهده میزان مهارت و توانایی نیروی کار، قرارداد را با اطمینان خاطر منعقد کنند. تنها نکته مهم این است که حتی در قرارداد آزمایشی، نیروی کار باید حقوق و بیمه خود را دریافت کرده و آزمایشی بودن قرارداد، دلیلی بر تضییع حق افراد نخواهد بود.
قراردادهای کارآموزی نیز جزیی از انواع قراردادهای کاری آزمایشی محسوب می‌شود و در این حالت، نیروی کار در زمان فعالیت و با کمک کارفرما، مهارت می‌آموزد و در مقابل وظایف اعطا شده از سوی کارفرما را اجرا می‌کند.
۸. قراردادهای کارمزدی
قراردادهای کارمزدی از دیگر انواع قرارداد کار محسوب می‌شوند که در آن‌ها، میزان پرداخت به افراد بر طبق دو فاکتور مهم یعنی زمان انجام کار و میزان انجام کار، محاسبه و پرداخت می‌شود. در این قراردادها میزان کار و زمان انجام آن، باید با میزان پرداختی تناسب داشته باشد. قرارداد کارمزدی ممکن است با یک نفر به‌صورت فردی یا با گروهی از افراد منعقد شود. به همین خاطر این نوع قرارداد، به ۳ دسته‌بندی اصلی کارمزدی انفرادی، کارمزدی گروهی و یا کارمزد جمعی تقسیم می‌شود.
در دو حالت گروهی و جمعی، میزان پرداختی به افراد بر اساس میزان مشارکت‌شان خواهد بود. بنابراین در زمان پرداخت باید ابتدا میزان کار انجام شده هر فرد تعیین شده و بر طبق آن پرداخت صورت بگیرد.
۹. قراردادهای مزد ساعتی
این قرارداد صرفا بر اساس ساعات حضور نیروی کار محاسبه می‌شود. در این نوع از انواع قرارداد کار، باید نوع کار و ساعات کار در روز یا هفته مشخص شود و کارگر باید بر طبق آن قرارداد در محیط کار حاضر شده و کار را به‌اتمام برساند.
جمع‌بندی نهایی از انواع قراردادهای کاری
در این مطلب تقریبا مهم‌ترین و اصلی‌ترین انواع قرارداد کاری را به‌اختصار با هم بررسی کردیم. حتی اگر تجربه کافی در بازار کار را نداشته باشید، در حال حاضر می‌توانید با توجه به نحوه فعالیت و حوزه کاری خود، نوع قراردادتان را تعیین کنید و با آگاهی کامل از قوانین کار و حقوق خود، به فعالیت در مجموعه مورد نظرتان بپردازید.
دیدگاهتان را بنویسید