زمان سیاه چیست؟راهکاری برای فرار از اهمال کاری

رایج ترین ویژگی همه انسان ها به خصوص انسانهایی که به نتایج دلخواه شان در زندگی نرسیده اند، اهمال کاری است.اهمال کاری غول بدقلقی است که هیچ وقت ما را رها نمی کند. ادبیات اهمال کاری و راه های مبارزه با آن هم عمدتا روانشناسانه و ذهنی است و کمتر می توان به ابزارهای کاربردی آن امید داشت.

یکی از مناسب ترین شیوه های درک اهمال کاری، تقسیم بندی زمان به سه رنگ سیاه، سفید و خاکستری است. زمانی که ما در اختیار داریم و شیوه استفاده ما از زمان به سه دسته یا اصطلاحا به سه رنگ تقسیم می شود. بیایید این رنگ ها را اینطور نام گذاری کنیم:
زمانی که ما مشغول یک کار مهم هستیم، و ذهنمان روی آن کار متمرکز است را زمان سیاه می نامیم.

در اینجا به 2 نکته باید دقت کرد. نکته اول این است که تمرکز ما روی یک کار، به مروز زمان افزایش می یابد، و اینطور نیست که از همان ابتدا کل ذهن ما روی یک موضوع یا یک کار متمرکز شود. به عنوان مثال وقتی نوشتن یک مقاله یا پروپوزال را استارت می زنید در دقیقه اول تمرکز شما 5% است، دقیقه دوم، 15%، دقیقه سوم 25% و دقیقه بیستم 70% و …
نکته دوم این است که هرچه تمرکز افزایش پیدا می کند، فشار بیشتری به مغز وارد می شود و طبیعتا مغز دنبال راهی است که از زیر این فشار خودش را خلاص کند. اینجاست که مغز ما فرمان می دهد: برو سراغ یه کار دیگه!

کار دیگر همان کاری است که اهمیت کمتری دارد، مثل چک کردن موبایل و شبکه های اجتماعی و … و چون اهمیت کمتری دارد نیاز به تمرکز بالایی هم ندارد و نتیجتا فشاری هم به مغز وارد نمی شود. تصور کنید در دقیقه 20 با 70% تمرکز ، نوشتن مقاله را رها می کنید و سراغ گوشی تان می روید و بعد از 5 دقیقه مجددا نوشتن مقاله را ادامه می دهید. اما این بار تمرکز شما دیگر 70% نیست، بلکه 10 دقیقه دیگر طول می کشد تا شما به سطح تمرکز قبلی تان یعنی 70% برسید. بنابراین شما 5 دقیقه زمان هدر نداده اید، بلکه حدودا 15 دقیقه زمان را هدر داده اید! به این 15 دقیقه یعنی زمانی که مغز ما درگیر یک کار بی اهمیت و یا فرار از تمرکز است، زمان خاکستری گفته می شود. دلیل آن هم روشن است: مغز، تمرکز را دوست ندارد چون باید گلوگز زیادی را بسوزاند.
دقت کنید تمرکز طولانی روی یک کار مهم مثلا 4 یا 6 ساعت واقعا دشوار است! اینجاست که باید بگوئیم کار جراحان و یا مهندسان پروژه های زمانبندی شده کار ساده ای نیست.

مغز ما بعد از تحمل یک فشار طولانی، نیاز به استراحت دارد. یعنی زمانی که مشغول هیچ کاری نباشد و فقط استراحت کند، بدون اینکه حتی به چیزی فکر کند. به این زمان، زمان سفید می گوئیم.
واضح است که آدم های اهمال کار، عمدتا در محدوده زمان خاکستری سیر می کنند. زمان خاکستری زمان غیر مفیدی است که علیرغم اینکه ذهن دگیر است و استراحتی هم نمی کند، اما ارزشی هم ایجاد نمی کند. انسانهای اهمال کار اینگونه اند: همیشه مشغول و گرفتار و خسته! و همیشه دارای کارهای عقب افتاده!
مسئله روشن است: تلاش ما باید این باشد که زمان خاکستری را به حداقل و زمان سیاه را به حداکثر برسانیم و در لا به لای زمان سیاه، زمان های سفید ایجاد کنیم. کاربردی ترین تکنیک برای پیاده سازی این روش، تکنیک پومودورو است:
در تکنیک پومودورو، 25 دقیقه روی یک کار تمرکز کنید (زمان سیاه)، سپس 5 دقیقه به خودتان استراحت دهید (زمان سفید)، این کار را سه مرتبه تکرار کنید و بعد از آن 15 دقیقه به خودتان استراحت دهید (زمان سفید) و مجددا این فرایند را تکرار کنید.

دقت کنید تا کاری را تمام نکرده اید، سراغ کار دیگری نروید (مگر آنکه اضطراری باشد). در واقع سعی کنید روی کاری که در دست دارید تمرکز داشته باشید.